Hội Phù Gióng Chi Nam gắn liền với việc tôn vinh và phụng thờ Tướng quân Châu Ðô Thống, húy là Bùi Duy Trí, có công trợ giúp Thánh Gióng đại phá giặc Ân. Ông là người làng Phù Ninh (nay là Phù Dực thuộc xã Phù Ðổng). Sau khi đánh tan quân giặc, Thánh Gióng bay về trời, còn Ðô Thống thu quân hạ trại tại Lệ Chi để tiêu diệt nốt bọn nổi loạn, rồi ông lâm bệnh và mất ở đó. Dân làng suy tôn ông là Thành hoàng, lập nghè ở ven dòng Thiên Ðức (sông Ðuống) để hằng năm nhang khói cùng tổ chức lễ hội tri ân.
Đây chính là một phần trong quy trình của hội Gióng diễn ra tại làng Phù Đổng, xã Phù Đồng, huyện Gia Lâm, Hà Nội. Theo các cụ cao niên trong làng thì hằng năm hội Chi Nam diễn ra với đầy đủ nghi thức như rước kiệu, đánh trận… Nhưng từ năm 1943 đến nay, do nhiều nguyên nhân, lễ hội không được tổ chức nữa, đến ngày hội Phù Đổng làng chỉ cử một số cụ đại diện sang cho đúng thủ tục.
Lễ hội Phù Gióng Chi Nam gồm hai phần chính: phần lễ và phần rước. Trong phần lễ có một nghi thức rất đặc sắc là diễn xướng tái hiện Đô Thống đánh giặc Ân với sự tham gia của hai đội quân là những trai tráng khỏe mạnh trong làng. Nghi thức diễn xướng diễn ra trong không khí sôi nổi, náo động, ai ai cũng hào hứng. Khi mọi thủ tục cúng lễ hoàn tất, đoàn rước bắt đầu di chuyển sang làng Phù Đổng. Nếu như lễ của làng Chi Nam chưa sang thì lễ hội Phù Đổng chưa thể cử hành được.
PGS.TS Bùi Quang Thanh – người trực tiếp tìm hiểu nghiên cứu và đạo diễn lễ hội lần này cho biết: hội Phù Gióng sẽ dần được hoàn thiện hơn để khi hoàn toàn trao lại cho người dân, nó sẽ là một phần nhỏ nhưng quan trọng của hội Gióng Phù Đổng…
Dưới đây là một số hình ảnh ấn tượng của lễ hội
Các bậc cao niên trong làng làm lễ Táo trạch trước đình Lệ Chi Nam, để xin phép thần linh đi rước chân nhang bên Nghè (nơi thờ Tướng quân Châu Đô Thống-người có công giúp Thánh Gióng đại phá giặc Ân)
Các "tín nữ" người Lệ Chi ăn mặc chỉnh tề ra xem hội
Màn hội trận mô phỏng trận chiến năm xưa giữa quân sĩ của Thánh Gióng (quân áo màu đỏ) với giặc Ân (quân áo màu xanh), là điểm nhấn của hội Phù Gióng
Kiệu Rồng được đưa xuống thuyền đi dọc sông Đuống lên trình đền Thượng (thờ Đức Thánh Gióng)
Đoàn rước "trống giong cờ mở" đi ngang bờ bãi bên dòng Thiên Đức
Hình tượng Tướng quân Châu Đô Thống cùng quân sĩ trên đường trở về báo tin thắng trận lên Phù Đổng Thiên Vương
Nhiều khách nước ngoài bày tỏ sự thích thú khi được tham gia hội Phù Gióng
Theo Vicas